«Εμείς μάσκες φορούσαμε πάντα» και θα τις ξαναβάλουμε στην πρεμιέρα των Ορνίθων 16 - 17 Ιουλίου στο Θέατρο Δάσους Για δεύτερη σεζόν
Μάσκα και θεατρική πράξη, έννοιες ταυτόσημες. Στους ανοιχτούς δε χώρους προαπαιτούμενο, καθώς η απόσταση μεταξύ ορχήστρας – κοινού αποζητά ειδικές τεχνικές στην εκφορά λόγου ή την ομαδική έκφραση. Χρησιμοποιήθηκαν με αρτιότητα από αρχαιοτάτων χρόνων κι έφθασαν πλην του εκφραστικού μέσου να είναι το ίδιο το αντι-ηχείο του καλλιτέχνη. Είναι διαφορετικό να αντιληφθείς τη θεατρική πράξη με μάσκα και διαφορετικό χωρίς. Ο ηθοποιός, ή θα πρέπει να φορά μάσκα, ή θα πρέπει, για να μεγεθύνει το καλλιτεχνικό εκτόπισμα και να εντυπωθεί η έκφραση του στον θεατή, να είναι βαμμένος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στο Θέατρο Νο της Άπω Ανατολής.
Εκεί βέβαια, μιλούμε για ολόκληρη τελετουργία. Φυσικά το ίδιο ισχύει και για τα κοστούμια, αν και η μάσκα είναι πιο περίπλοκη διεργασία καθώς συνδυάζει κίνηση με φωνή. Και η κινησιολογία μάσκας είναι εξόχως ιδιαίτερη. Είναι το μεγάλο παιχνίδι του θεάτρου. Μάρθα Φωκά στους ΟΡΝΙΘΕΣ, πέτυχε να αποτυπώσει με την τέχνη της την οριζόμενη συνθήκη που ήταν σαφής εξ’ αρχής: οι μάσκες να είναι μεγάλες. Εκεί έγκειται και η αισθητική διαφορά απ’ την προσέγγιση του Τσαρούχη στην ιστορική παράσταση του Κουν που χρησιμοποίησε με νεοελληνικό νεορεαλισμό δυο γυαλάκια χαριτωμένα γιατί έβλεπε τα πουλιά τρυφερά επικίνδυνα και μάσκες χρησιμοποίησε μόνο για τους θεούς. Τα δικά μας πουλιά, είναι θυμωμένα, έχουν οργή, που εκπορεύεται απ’ την ζώσα κοινωνικοπολιτική συνθήκη. Με την Μάρθα που είναι μεγάλη μαστόρισσα και εξαίρετη καλλιτέχνης ψάξαμε πολύ, χαζέψαμε ώρες τον ουρανό για να καταλήξουμε στην επιλογή των πουλιών.
Το επόμενο βήμα ήταν να συνδυάσουμε μάσκα με ρούχο… Θα συνδυαζόταν όπως θέλαμε; Τα συνδυάσαμε γιατί ο υπερ-ρεαλισμός στη προσέγγιση της μάσκας, συνάντησε την φαντασιακή ελευθεριότητα της Πέννυς που σχεδίασε ένα κοστούμι που όταν κινηθεί σωστά μοιάζει τόσο αληθινό αν και κατασκευασμένο από πανιά. Βαμμένα και κολλημένα μάλιστα με τέτοιο τρόπου που δε φαίνεται ούτε το πραγματικό τους βάρος ούτε το ευτελές των υλικών τους. Κάμποτο ένα φθηνό ύφασμα που έγινε ρούχο με απλές κόλες. Βάφτηκε και κολλήθηκε δημιουργώντας αίσθηση πραγματικού πουλιού, την ίδια στιγμή που γνωρίζει κανείς πως πρόκειται για άνθρωπο καθώς αντικρίζει το σώμα του. 30 κοστούμια χειροποίητα με… 10.000 φτερά απ’ τις μοδίστρες του ΚΘΒΕ βαμμένα με πινελάκι ένα προς ένα…Μια οφθαλμαπάτη με πραγματικό περιεχόμενο. Η επιτομή της σύγχρονης εκδοχής του απλού. Γιάννης Ρήγας Σκηνοθέτης