Από συνέντευξη της Πολυξένης Σπυροπούλου στην Χρύσα Νάνου και Φωτεινή Στεφανοπούλου στον "Μικρό Μεγάλο Κόσμο" του 102Fm
Η πρεμιέρα
Η πρεμιέρα ήταν πολύ δυνατή εμπειρία για μας που ήμασταν επί σκηνής και για όσους την μοιράστηκαν μαζί μας.
Ήταν μια λάμψη μέσα σ’ αυτή τη σκοτεινιά… Μ’ αυτές τις λάμψεις θα ζούμε από δω και πέρα…
Η επιλογή του έργου
Αγαπώ πολύ όταν δημιουργώ μια θεατρική παράσταση να έρχομαι σε επαφή με μη θεατρικά κείμενα. Μ’ αρέσει ο συνδυασμός και η σύνθεση της εκφραστικής εμπειρίας και του κάθε κώδικα των παραστατικών τεχνών. Όλο αυτό να συμβαίνει ως μια ένωση και να έρχεται στο σώμα, τη ψυχή και το μυαλό μας ολιστικά. Είναι ο ολιστικός αφουγκρασμός της τέχνης μας.
Εκεί κάπου ένοιωθα ότι όλα μπορούν να συνδυαστούν και να δώσουν μια πανδαισία εικόνας - συναισθήματος - κειμένου – εμπειρίας, που θα έχει μια πρόσληψη συναισθηματικά από τον κόσμο και από μας που ταξιδέψαμε δουλεύοντάς το. Οι προηγούμενες performance που έκανα ήταν σε μη θεατρικούς χώρους.
Τώρα που κλήθηκα να σκηνοθετήσω σε θεατρική σκηνή, η επιλογή του μη θεατρικού έργου φαίνεται παράξενη. Ήταν μια επιλογή καρδιάς.
Ο Ρίτσος ήταν ένας απ’ τους λατρεμένους μου ποιητές και καταφυγή μου. Σε αυτές τις δύσκολες εποχές η ποίηση πράγματι μου δίνει πίστη, δύναμη, αγάπη.
Οι αρετές της ποίησης του Ρίτσου
Ο Ρίτσος είναι παρόν.. έτσι νιώθουμε, μέσα απ’ αυτά που έγραψε, μέσα απ’ ότι μας άφησε και μας αφήνει και συνεχώς μας τροφοδοτεί… Ανακάλυψα στην «Τέταρτη Διάσταση» και ήρθα σε επαφή με τον ψυχικό κόσμο μου και να πω ότι ονοματίστηκε απ’ τον ποιητή το ταξίδι της δικής μου αβύσσου, αλλά και όλης της ανθρωπότητας, μέσα απ’ τα σκοτάδια και τις πληγές και τις προδοσίες και την ελπίδα και την αγάπη για ζωή.
Στον Ρίτσο, αυτό που συμβαίνει στην «Τέταρτη Διάσταση», είναι ο συνδυασμός της αγωνιστικότητάς του αναμφίβολα με το ψυχικό απόθεμα, που είχε να προσεγγίζει υπαρξιακά ζητήματα. Αυτή η ακτινογραφία της ανθρώπινης ψυχής που συμβαίνει με έκανε να δω τους ήρωες – αντιήρωες και μέσα απ’ το πρόσωπο – προσωπείο τους να βγάλουμε κι εμείς το δικό μας προσωπείο, την δική μας αλήθεια…
Τι σημαίνει Τέταρτη Διάσταση
Τέταρτη Διάσταση, τιτλοφορείται η συλλογή των δραματικών μονολόγων του Ρίτσου απ’ τις εκδόσεις Κέδρος. Ένα τεράστιο βιβλίο που περιλαμβάνει όλους τους μονολόγους της περιόδου 1956-1972. Από κει ονοματίστηκε το έργο, απ’ τον ίδιο τον ποιητή.
Για μας στην παράσταση η «Τέταρτη Διάσταση» συνδέει τη ζωή και το θάνατο. Είναι η διάσταση του ονείρου. Οι μορφές έρχονται απ’ τον κόσμο των ψυχών και με οδηγό την Περσεφόνη περνάνε στον επάνω κόσμο και σαν μέσα σ’ ένα όνειρο που ο χρόνος είναι πάντα ρευστός, έρχονται να συναντήσουν τους θεατές στο παρόν τους.
Είναι η συναισθηματική διάσταση, αυτός ο ενδιάμεσος χώρος. Ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγμάτωσή της.
Η μουσικότητα της ποίησης του Ρίτσου
Αυτό έχει πολύ ενδιαφέρον, γιατί η αλληλεπίδραση με τους θεατές είναι πιο ουσιαστική, με το ζωντανό κοινό, το ενδιαφέρον είναι ο Ρίτσος παίζει πολύ με την αφηγηματικότητα στην ποίηση και την ποιητικότητα στην αφήγησή του παράλληλα.
Εμείς προσεγγίσαμε τους μονολόγους με έναν τρόπο απλό και καθημερινό. Από και πέρα το βίωμα των μονολόγων, όλο αυτό που οι ήρωες έχουν ζήσει, πέρασε στο μεδούλι στο συναίσθημα και στην τεχνική του κάθε ηθοποιού. Στο έργο εμφανίζουμε αρχετυπικά σύμβολα, σύμβολα υποσυνειδήτου που τα επαληθεύουμε κατά τη διάρκεια της παράστασης. Βλέπαμε ανθρώπους σαν εμάς, σαν να ξυπνάς το πρωί και να λες «τι θα φάμε σήμερα».
Κι αντί αυτού έλεγες «τι μόνη Θεέ μου…».
Αυτός ο συγκερασμός λαϊκότητας και μικροαστισμού και απλότητας με απόληξη ένα μεγαλείο ποιητικότητας είναι γνώρισμα του Ρίτσου. Εκεί που κάτι λες για το τραπεζομάντηλο του σπιτιού και συνάμα βγάζεις συναίσθημα λέγοντας κάτι απ’ τα βάθη της ψυχής σου…
Θα συνεχιστεί η διαδρομή ποίηση θέατρο;
Μπορεί να μην είναι ποιήματα αποκλειστικά. Εγώ αγαπώ και τα Ημερολόγια, ή κάποια διηγήματα, γενικώς ότι έχει να κάνει με εξομολόγηση.
Το παρόν μου φαίνεται πολύ ρεαλιστικό… Οι σκέψεις, τα όνειρα, τα παράλληλα ενεργειακά σύμπαντα και στοιχεία που μας κάνουν διαφορετικά παρόντες στο σήμερα είναι που με ελκύουν. Αυτά αγαπώ, αυτά εξερευνώ
Σύνταξη - Επιμέλεια: Χρύσα Σάμου