Με Πεισθέτερο τον Ταξιάρχη Χάνο των Αριστοφανικών «Όρνιθων» που σκηνοθετεί ο Γιάννης Ρήγας, το ΚΘΒΕ μας καλεί να ...«βγάλουμε φτερά» κι αυτό το καλοκαίρι.
Καθώς οι πρόβες έχουν ήδη ξεκινήσει, ο Ταξιάρχης είναι ήδη Θεσσαλονίκη...
Ο πρωινός μας καφές που μετά από έναν ολόκληρο χρόνο αποφασίζουμε να πιούμε παρέα είναι γεγονός, αν και λίγο πριν φάνταζε κι εκείνος ουτοπία...
Ορμώμενη απ' το γεγονός, τον ρωτώ ευθύς αμέσως πόσο "αλλαγμένες" επιστρέφουν οι «Όρνιθες» μετά την πολύμηνη αναμέτρησή τους (όπως και την δική μας) με την πανδημία...
Έτσι κι αλλιώς, οι «Όρνιθες» επιστρέφουν πάντα, μου λέει.
Είναι ανάγκη της ανθρωπότητας, το αέναο ξανακοίταγμά τους, για να μας θυμίζουν πόσο εύκολα χάνουμε το μέτρο σε συνθήκες εξουσιομανίας και ύβρεως. Χρειάζεται να σηκωθούμε, να πετάξουμε, αλλά με τρόπο ώστε να μην ξαναπέσουμε πάλι. Ισόρροπα.
Σε κάθε εποχή ο Αριστοφάνης έχει να μας διδάξει με τους «Όρνιθες». Το έργο παραμένει ίδιο κι απαράλλαχτο στο διάβα των αιώνων. Το ζήτημα είναι τι εμείς μπορούμε να δούμε κάθε φορά. Σε μια πρώτη γνωριμία μαζί του, ψευδαπατάσαι πως εντρύφησες. Ακόλουθα, αντιλαμβάνεσαι κι άλλα ωφέλιμα στοιχεία που πέρασαν απαρατήρητα. Κι αποζητάς το ξανακοίταγμα. Ο Αριστοφάνης χτυπά ποιητικά το καμπανάκι διαχειριζόμενος το θέμα της ουτοπίας κάθε σύγχρονης Πολιτείας χιλιάδες χρόνια τώρα.
Ο Αριστοφάνης στο φωνάζει:
«Πρόσεξε» σου λέει… Μη ξεγελιέσαι απ’ όσους σου προτείνουν τα τέλεια πολιτεύματα, την αψεγάδιαστη καθημερινότητα. Το θέμα είναι πως θα τα εξελίξουν. Μην εμπιστεύεσαι αδιακρίτως. Δε λέω ότι οφείλουμε να ζούμε σε συνθήκη μόνιμης καχυποψίας όμως χρειάζεται μέτρο για την αυτοπροστασία και να ‘χουμε το νου μας.
- Ο επαναστάτης, αντιεξουσιαστής, λαοπλάνος Πεισθέτερος που ενσαρκώνεις, τι τύπος είναι τελικά?
Ακόμα δεν ξέρω. Γιατί τον ψάχνω κι εγώ… Προσπαθώ να τον συλλάβω εκ νέου. Έχουμε όλοι μεγαλώσει κατ’ έναν χρόνο απ’ το πρωτανέβασμα κι ήταν δύσκολος χρόνος… Βγήκαμε από μια πανδημία… δεν ήταν λίγο.
Θέλω να τον ξανασυναντήσω σε σχέση με τον χρόνο, τον χώρο, τους ηθοποιούς με ότι γύρω μας συμβαίνει και μας ταλανίζει ή μας χαροποιεί. Δεν ξέρω ειλικρινά να σου απαντήσω!
Για ένα είμαι βέβαιος, ότι πέρσι υπερβήκαμε εαυτούς. Μέσα σε μόλις δύο μήνες ατέλειωτων προβών, ετοιμάσαμε ένα τόσο σπουδαίο έργο, που ήταν σε όλα απαιτητικό: τραγούδια, χορικά, σκηνές, κοστούμια. Δύσκολο εγχείρημα και ήταν ευτύχημα ότι ήμασταν μεταξύ μας γνωστοί γι’ αυτό και λειτουργήσαμε «σαν έτοιμοι από καιρό»…
Το θετικό με το Κρατικό Θέατρο είναι πως οι άνθρωποι έχουμε κοινό κώδικα. Κοινές αφετηρίες που δίχως να δεσμεύουν την φαντασία ή την αισθητική μας, διευκολύνουν διαδράσεις και επιταχύνουν διαδρομές χωρίς να χάνεται η ουσία, ο πήχης, το αιτούμενο… Η μεταξύ μας ώσμωση μας ελαφρύνει από τις επάλληλες ερωτήσεις χρονοκαθυστέρησης, μας βοηθά να μην γυρνάμε γύρω απ’ την ουρά μας. Ύστερα, είναι και οι δομές του θεάτρου υποστηρικτικές. Σε βοηθούν να συστηθείς εκ νέου. Και ξέρεις το ότι έχουμε διαγράψει ήδη μια πορεία κατά την περσινή σεζόν, δεν κάνει ευκολότερη την επάνοδο μας. Ίσα-ίσα, είναι τώρα πιο απαιτητικά τα πράγματα. Δίχως να απαξιώνουμε την περσινή αφετηρία, καλούμαστε να χτίσουμε με μεγαλύτερη εμβάθυνση τις σκηνές του έργου που μας περιμένει να το αναδείξουμε και να μας αναδείξει. Για τον Πεισθέτερο θα σου πω όταν ξανακάνουμε πρεμιέρα. Είναι σημαντικό και σε σχέση με τον κόσμο. Οι θεατές με την στάση τους επεμβαίνουν μ’ έναν τρόπο, κάθε φορά.
-Και προέρχεστε και από μια μακρά περίοδο όπου το θέμα «θεατής» ήταν ο «άγνωστος Χ», μιας και δεν ξέραμε πότε κι αν θα είναι επιτρεπτό να επιστρέψει σε κλειστές ή ανοιχτές σκηνές…
Κι αυτό ήταν που έκανε την ουτοπία, δυστοπία.
Τώρα, έχουμε και πάλι ραντεβού με τους θεατές. Και ξέρεις πώς είναι; Σαν να’ σαι ερωτευμένος, γιατί το θέατρο είναι έρωτας και μάλιστα αξεπέραστος, και πας να συναντήσεις το αγαπώμενο πρόσωπο. Κι έχεις όλη αυτή την αγωνία, και πας νωρίτερα και πας με ματιά και βλέμμα και εικόνα καθαρή. Στήνεσαι, αδημονείς, περιμένεις, έχεις φροντίσει να φοράς καθαρά, ομορφοδιαλεγμένα ρούχα, πας με τα δόντια καθαρά, μυρίζεις κολόνια… δεν είναι όπως το εκατοστό ραντεβού που λες, «εντάξει».. θέλει μια προσοχή, μια επαγρύπνηση, ένα μέτρο για να ξαναβρεθούμε.
Θέλει και την τρυφερότητα και την θαλπωρή η ανάσα κι η ματιά μας… Χρίζει συγκατάβασης η εκ νέου επικοινωνία με τον κόσμο. Φοβάμαι πως το κακό που επέφερε συν όλα τα άλλα η πανδημία, ήταν η κώφωση. Ξαφνικά μας έκανε να μην ακούμε. Βλέπω σήμερα παρέες, φίλους, που κάθονται και συζητάνε, ο ένας δίπλα στον άλλον σ’ ένα καφέ, σε σπίτια, σ’ ένα τραπέζι, και δεν ακούει ο ένας τι λέει ο άλλος…
-Μάθαμε να αρκούμαστε και στο «λίγο» και στο «μισό» σε όλα… υπό το πρίσμα μιας οθόνης που μας απαγορεύει το κοίταγμα στην ολότητα, βλέπουμε τους ανθρώπους από τη μέση και πάνω στα ιντερνετικά κάδρα και εν τέλει... τους χάνουμε..
Να λοιπόν γιατί χρειαζόμαστε τους «Όρνιθες»!
Να αφεθούμε στα φτερά τους και να πετάξουμε ψηλά αποτινάσσοντας τα ημίμετρα και ότι ζοφερό ζήσαμε.
Να βρεθούμε στα ανοιχτά μας θέατρα, να κοιτάμε ευρυγώνια , σφαιρικά, ολόκληρα κι ολόκαρδα το πέταγμά τους… οι ηθοποιοί πίσω απ’ τις θεατρικές μάσκες… το κοινό να συμμετέχει μ’ όλες του τις αισθήσεις… και να συνυπάρξουμε στο πανηγύρι αυτό της διασκέδασης.
Για να συναντηθείς θα πρέπει να διαλυθείς (αυτή είναι και η ετυμολογική ρίζα του διασκεδάζω). Διαλυόμενοι να επανασυσταθούμε στους χώρους του θεάτρου, στο κοίλον... Αυτή δεν είναι κι η αποστολή της Τέχνης του Θεάτρου? Αυτό δεν πρεσβεύουμε?
-Κι αν μες το πλήθος αν ομοίως της θεματικής του ουτοπικά, υπάρξει κι ο Αριστοφάνης? Πώς τον προσεγγίζεις, τί του λες?
Δε ξέρω, δεν το χω σκεφτεί… Μονάχα στα όνειρά μου έρχομαι αντιμέτωπος με συγγραφείς… Εκεί είναι που τους αναζητώ για να ζητώ συγνώμη κι απολογούμαι αν τύχει και κάτι δεν αποδώσω καλά στα έργα τους. Ξέρεις, αυτές οι υποθετικές συναντήσεις, εάν δεν είναι σε προσωπικό αλλά παραμένουν σε αισθητικό επίπεδο, συμβαίνουν συνεχώς. Δεν σταματούν. Είναι σαν ένα ποίημα τα έργα. Αλλιώς το διαβάζεις στα πέντε σου, αλλιώς στα είκοσι, διαφορετικά στα σαράντα ή στα πενήντα.
Ο ποιητής, ο συγγραφέας, μέσα απ’ την πένα πάντα είναι εκεί. Ζουν ανάμεσά μας, όχι σε κυριολεκτικό χρόνο αλλά στην ποιητική τους διάσταση. Μοιάζει σαν το επέκεινα. Ο άνθρωπος φεύγει, όμως ο λόγος, τα γραφόμενά του μένουν να ηχούν στα αυτιά μας. Αυτό είναι μνήμη. Άρα ο Αριστοφάνης εν προκειμένω, μας αφήνει να τον συναντούμε κάθε φορά… Σε όλους τους χρόνους είναι εκεί για να τον ανακαλύψουμε. Το μόνο που χρειάζεσαι ως άνθρωπος κι ως ηθοποιός είναι το μέτρο. Να δεις μέσα στον αιώνιο καθρέφτη του και να αναμετρηθείς μαζί του και μαζί σου. Εκείνος είναι πανταχού παρόν!
- Με ποια φράση – δάνειο του Αριστοφάνη επιλέγεις να μας προσκαλέσεις στις παραστάσεις του ΚΘΒΕ φέτος το καλοκαίρι?
«Νεφελοκοκκυγία»!
Με την έννοια ότι δημιουργούμε ξανά μια Πολιτεία που μακάρι να μην εξελιχθεί σε δυστοπική. Ας ζήσουμε το ισχυρότερο όνειρο του ανθρώπου που είναι το πέταγμα, με την έννοια του «άνω-θρόσκω». Ας μην πάψουμε να ονειρευόμαστε. Κι ας έχει η αιώρηση που ζητάμε στο διάβα του χρόνου το μέτρο της (για να μην επαναλάβουμε τον μύθο του Δαίδαλου και του Ίκαρου και κάψουμε τα φτερά μας).
Η Ταυτότητα της Παράστασης
Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Ρήγας
Σκηνικά: Κέννυ Μακλέλαν
Κοστούμια: Δέσποινα Ντάνη
Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Χορογραφία: Δημήτρης Σωτηρίου
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Μουσική Διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου
Μάσκες: Μάρθα Φωκά
Κίνηση Μάσκας: Σίμος Κακάλας
Βοηθός Σκηνοθέτης: Μιχάλης Σιώνας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ανδρέας Κουτσουρέλης
Β' Βοηθός Σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης
Οργάνωση παραγωγής: Μαριλύ Βεντούρη
Οδηγός Σκηνής: Μαρίνα Κολοκούρη