Τον ηθοποιό του ΚΘΒΕ, Βασίλη Σπυρόπουλο, που υποδύεται το ρόλο του Αστάφι Ιβάνιτς, στον Τίμιο Κλέφτη του Φίοντορ Ντοστοφιέφσκι, στο θεατροποιημένο ακρόαμα που σκηνοθέτησε η Μαρία Καραμήτρη και είναι ήδη δωρεάν διαθέσιμο για το κοινό απ’ την επίσημη ιστοσελίδα και τα podcast του ΚΘΒΕ, φιλοξένησε το Σάββατο 3 Απριλίου, στην εκπομπή «Πρωινή Περίπολος», του Δημοτικού Ραδιοφώνου FM100, o δημοσιογράφος Τάσος Ρέτζιος.
Ας ξεκινήσουμε την κουβέντα μας με την ευχή ότι σύντομα θα καταφέρουμε να επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα. Οφείλουμε να ελπίζουμε και μέχρι να συμβεί (το άνοιγμα), εμείς στο ΚΘΒΕ όπως και άλλα θεατρικά σχήματα και άλλα θέατρα, προσπαθούμε να κρατήσουμε μια σταθερή επαφή με το κοινό μας, τους θεατές που χρόνια στηρίζουν και αγαπούν το θέατρο γενικότερα και ιδιαίτερα το ΚΘΒΕ.
Αυτή η νουβέλα του Ντοστογιέφσκι, ήταν μία ιδέα, που ξεκίνησε απ’ τη Μαρία Καραμήτρη, την πρότεινε στο ΚΘΒΕ, την αποδέχθηκε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής Νίκος Κολοβός και ξεκινήσαμε τη διαδικασία. Ήταν κάτι που ανέτρεψε την καθημερινότητα, που ορίζει όλη αυτή η περίοδος της πανδημίας.
Η εξαιρετική γραφή του Ντοστογιέφσκι, είναι γνωστή σε όλους. Θίγει αυτά τα πάθη των ανθρώπων και καταφέρνει να αγγίξει τον άνθρωπο και να τον προσεγγίσει. Καταφέρνει να μιλήσει για τον άνθρωπο όταν βρίσκεται στην πιο βαθιά του πτώση. Ο πρωταγωνιστής όταν είναι πνιγμένος στον εθισμό του αλκοόλ, εγκλωβισμένος στη διαδικασία αυτή συνυπάρχει με τον Αστάφι, έναν άνθρωπο που τον περιθάλπει, για να διασκεδάσει και τη δική του μοναξιά.
Ο τρόπος που διεισδύει στην τραγικότητα των ανθρώπων ο Ντοστογιέφσκι, είναι κάτι εξαιρετικό που το συναντάμε τόσο ισχυρά και σ’ αυτή τη νουβέλα του.
-Πρέπει προφανώς να είναι πρόκληση να υποδυθείς έναν χαρακτήρα του Ντοστογιέφσκι που και δισυπόστατοι είναι και έχουν αντιφάσεις… Αυτή η διαδρομή, αυτή η πολυσήμαντη διαδικασία της διαδρομής, είναι που αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση ίσως. Η διαδικασία της ανάγνωσης του Ντοστογιέφσκι, η διαδικασία μιας δραματοποιημένης προσέγγισης. Το βασικό στοιχείο είναι ότι δημιουργούνται τόσο ισχυρές εικόνες, όπου παρασύρεσαι στην διαδικασία της σκηνικής απεικόνισης μέσα απ’ αυτόν τον τρόπο. Δηλαδή διαβάζοντας… Διαβάζοντας βλέπεις μπροστά σου την εικόνα. Είναι μοναδικό! Το χαρακτηριστικότερο όλων είναι έτσι και σε πολυπληθή κείμενα του Ντοστογιέφσκι ότι σκιαγραφούνται με απόλυτη ευκρίνεια όλοι οι χαρακτήρες, απ’ τον μικρότερο μέχρι το μεγαλύτερο. Αυτό το κοινωνικό ανάγλυφο που συγκροτείται στη γραφή του.
-Δεν ήταν το μόνο δύσκολο με τον ρόλο… Και οι παραστάσεις, κι όλο αυτό που συμβαίνει, χωρίς κοινό, θα πρέπει να είναι λίγο περίεργο για σας τους ηθοποιούς. Δεν ξέρω πως το αντιμετωπίζετε. Πώς παίζει διαδικτυακά ένας ηθοποιός δηλαδή; Θα μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία, προφανώς. Είχα την ευτυχία και την ευλογία αν θέλετε, να συμμετάσχω το καλοκαίρι στην παράσταση των Ορνίθων, που φιλοξενήθηκε μεταξύ των τριών που κατέβηκαν στην Επίδαυρο (οι άλλες δύο ήταν του Εθνικού) και είχαν μια πενιχρή διαδρομή στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αυτό ήταν εξαιρετικό. Παράλληλα, αυτή τη στιγμή, είμαι στη διαδικασία προβών καθώς κάνουμε ένα αφιέρωμα στα 200 χρόνια απ’ την Ελληνική Επανάσταση, με Ωδές του Κάλβου, όπου θα βιώσω πρώτη φορά την ιστορία της διαδικτυακής παράστασης, δηλαδή να παιχθεί χωρίς την ύπαρξη θεατών μια παραγωγή. Μπορώ να μεταφέρω τη φοβερά επώδυνη διαδικασία της πρόβας φορώντας μάσκα. Αυτό το πράγμα, όπου με τον παρτενέρ σου, τον συνάδερφο επί σκηνής, βλέπεις μόνο δύο μάτια χωρίς να βλέπεις την όλη έκφραση, είναι κάτι που μας βάζει σε μια φοβερά βασανιστική διαδικασία. Αυτό που βιώνει το θέατρο αυτή την περίοδο, φυσικά και η κοινωνία ολόκληρη, είναι ασύλληπτο. Αλλά στο θέατρο, τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα. Κάποια στιγμή ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε, αν και τα τελευταία νέα δεν είναι ευοίωνα… Ανοίγουμε - κλείνουμε, ανοίγουμε - κλείνουμε…
-Σήμερα είχαμε το θέατρο του παραλόγου… Ο Ιονέσκο θα έκανε πάρτι σήμερα… Μιλώντας και με άλλους ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου, τους ενοχλεί ότι δεν γίνεται μια σαφής αναφορά για εκείνους. Δίνεται ένας χρονικός ορίζοντας για τα υπόλοιπα επαγγέλματα, αλλά ο χώρος των Τεχνών είναι σαν να μην υπάρχει. Δεν γίνεται καμμιά αναφορά σ’ αυτούς. Υπάρχει μια τεράστια δυσκολία ο χώρος του θεάτρου του κινηματογράφου Σήμερα, αν έγραφε ο Ντοστογιέφσκι, θα ενέτασσε στη γραφή του μια πολύ ισχυρή αδιαφορία σε σχέση με τους ανθρώπους του θέατρου. Εγώ, έχω την πολυτέλεια ως ηθοποιός του Κρατικού κι άλλοι ηθοποιοί του Εθνικού, να αμειβόμαστε. Αυτό μας βάζει στην αναγκαιότητα να σκεφτόμαστε και συναδέρφους εκτός κρατικών σκηνών, που λιμοκτονούν κυριολεκτικά! Κάνουμε συσσίτια, μαζεύουμε τρόφιμα για να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε υποτυπωδώς συνθήκες επιβίωσης. Αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να υπάρξει μια πολύ πιο δραστική κρατική μέριμνα έναντι των ανθρώπων της τέχνης, του θεάτρου, του χορού, της μουσικής, όλων εκείνων δηλαδή, που συνθέτουν το πολιτιστικό προφίλ της χώρας μας.
-Έτσι είναι… Βέβαια, στο ΚΘΒΕ είχατε και κάποιες αναταράξεις τελευταία… Ξεκίνησε με το ελληνικό το φαινόμενο «me too» που παρέσυρε την παραίτηση τον κ. Νικολάου και υπήρξαν κι οι βολές κάποιων για τους ηθοποιούς του ΚΘΒΕ τη μονιμότητα και όλα αυτά… Κατ’ αρχήν δεν υπάρχει καμία μονιμότητα στο ΚΘΒΕ. Η δουλειά των ηθοποιών του ΚΘΒΕ, εξαρτάται απ’ την σκηνική παρουσία. Η σκηνική μου παρουσία είναι ο βασικός λόγος που θα ανανεώσω ή όχι τη σύμβασή μου στο ΚΘΒΕ. Κάποιοι ηθοποιοί επιλέξαμε να υπηρετούμε το ΚΘΒΕ, τιμώντας με την παρουσία μας το θέατρο που μας τιμάει, έχοντας μας στο δυναμικό του. Δε νομίζω ότι είναι λογικό να μπούμε στη διαδικασία να απολογηθούμε επειδή υπηρετούμε το ΚΘΒΕ.
-Συμφωνώ… Ας δούμε λίγο τι προηγήθηκε στο ΚΘΒΕ. Αυτοί που καταλογίζουν τέτοιες ευθύνες τόσο άκριτα και με τέτοια ευκολία απορρίπτουν τους ηθοποιούς του ΚΘΒΕ. Μ’ έναν πολύ άκομψο και αγενή τρόπο. Ας δούμε λίγο πως λειτουργούν οι ίδιοι στα σχήματά τους. Ας δούμε πως λειτουργούν. Μη χαρακτηρίζουμε κρατικοδίαιτους τους ηθοποιούς του ΚΘΒΕ, όταν οι περισσότεροι εξ’ αυτών, αμείβονται εφ’ όρου ζωής απ’ το δημόσιο…
-Πολύ σωστό απ’ την μία, απ’ την άλλη εγώ είμαι υπερ. των ομάδων… Σαφέστατα. Αυτή τη στιγμή όμως, κάποιες ομάδες της πόλης, δεν έχουν τη δυνατότητα να αμείβονται οι ηθοποιοί εκεί στοιχειωδώς αξιοπρεπώς. Άρα λοιπόν, ο καθένας που συγκροτεί την κοινωνικότητά του, τον κοινωνικό του ιστό, την ζωή του στην πόλη, προσπαθεί να επενδύσει τη συνέχειά του στο ΚΘΒΕ… Δε είναι απολύτως λογικό αυτό; Nομίζω η ουσία του προβλήματος, επειδή ασχολείστε με τα πολιτιστικά, και της προϊστορία της πόλης θα με καταλάβετε αμέσως τι θέλω να πω, όφειλε το ΚΘΒΕ να υπάρχει με ένα αντίπαλο απέναντί του… Να μην υπάρχει έκφραση πολιτιστικού μονοπωλίου απ’ το ΚΘΒΕ. Κάποια στιγμή προφανώς να υπήρχε η δυνατότητα δημιουργίας μιας ομάδας στην πόλη για να αποτελεί το αντίπαλο δέος… αυτό όμως δεν κατάφερε να συμβεί.
-Αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα και πραγματικά έχει πολλές προεκτάσεις… Είναι και κάποτε πρέπει να ανοίξει (η κουβέντα αυτή)… για να δούμε δηλαδή, τί θα σήμαινε σήμερα ο πολυμερισμός του ΚΘΒΕ; Γιατί στα τελευταία κείμενα, πολλοί αναφέρονται σε αυτό. Γιατί δηλαδή να πολυμεριστεί το ΚΘΒΕ; Δεν μπορεί όντας τόσο ισχυρός θεσμός και κρατικός φορέας, να λειτουργήσει όπως πρέπει να λειτουργήσει; Ας δούμε λίγο και τις προθέσεις των ανθρώπων που θίγουν τόσο ανοιχτά και απροκάλυπτα το ΚΘΒΕ.
-Είναι κι αυτό επίσης μια μεγάλη κουβέντα, αλλά ο γιγαντισμός ενός θεσμού δεν φταίει αν αναπτύσσονται ή όχι τα άλλα θέατρα.. Ας δούμε και κάτι άλλο. Γιατί τελευταία στο θέατρο, ακυρώθηκε η λειτουργία όλων των ομάδων της πόλης; Τι σημαίνει για το ΚΘΒΕ να έχει πρόσβαση με ένα πεντάευρο εισιτήριο; Γιατί αυτό δεν θα μπορούσε να το έχει και μία ομάδα;
-Λέτε δηλαδή ότι το φθηνό εισιτήριο του ΚΘΒΕ δεν βοήθησε τις άλλες ομάδες; Αυτό εννοείτε; Εγώ νομίζω ότι λειτούργησε εις βάρος των άλλων ομάδων, σαφέστατα! Εγώ ήμουν αντίθετος και το κουβέντιαζα συνέχεια, γιατί, ενώ είναι μια κοινωνική πολιτική απ’ τη μία, απ’ την άλλη, μπορεί να θεωρηθεί και μια λαϊκίστικη λογική. Έχει δύο όψεις. Υπάρχουν επιχειρήματα που θα αντιπαρατεθούνε και θα δούμε τι απ’ τα δύο υπερισχύει και τι κατάφερε αυτή η λογική ας πούμε.. Δείτε λίγο, ποια είναι η παρουσία των υπολοίπων θεατρικών σχημάτων στη Θεσσαλονίκη σήμερα, που θα επιτρέψει σε έναν άνθρωπο που να μην μεθοδεύσει, να μην ευχηθεί στον εαυτό του να στελεχώσει το ΚΘΒΕ, να το τιμήσει; Τι άλλο μπορεί να κάνει στη Θεσσαλονίκη; Οτιδήποτε άλλο, διαλύει τον κοινωνικό ιστό του ανθρώπου που επέλεξε να ζει στην πόλη. Εγώ είμαι περήφανος που οι ώρες μου στο ΚΘΒΕ είναι περισσότερες απ’ αυτές που είμαι στο σπίτι μου, όλα αυτά τα χρόνια που επέλεξα να υπηρετώ το ΚΘΒΕ. Θα πρέπει όλοι αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι βάλλουν κατά του ΚΘΒΕ να είναι λίγο περισσότερο προσεκτικοί. Δυστυχώς, αναγκάζομαι να πω μερικές φορές, να είναι και περισσότερο ευγενείς. Διότι είναι μικρή η αγορά της πόλης, γνωριζόμαστε μεταξύ μας, ας μην αρχίσει μια αντιπαράθεση. Αυτή η περίοδος της τοξικότητας που υπήρξε στο ΚΘΒΕ πρέπει να εκλείψει. Πρέπει η εργασιακή ειρήνη που υπάρχει σήμερα στο ΚΘΒΕ να διατηρηθεί. Πρέπει οι άνθρωποι που είναι εκτός ΚΘΒΕ κι εύχονται κάποια στιγμή να εργαστούν ως σκηνοθέτες ή με άλλες ιδιότητες, να σκεφτούν θετικά για το ΚΘΒΕ και να μην εποφθαλμιούν το τι συμβαίνει στο ΚΘΒΕ. Η σιωπή μας προς στιγμήν, δεν είναι δείγμα αδυναμίας, αλλά αξιοπρέπειας. Αλλά η πρόκληση οφείλει πάντοτε να παίρνει και την απάντησή της.
-Είστε σαφής. Ναι είμαι σαφής και πιστέψτε με, προσπαθώ να είμαι και εξαιρετικά ευγενής συγχρόνως διότι ο πολιτισμός στην καθημερινότητα πρέπει να ορίζει και τη συμπεριφορά και τον γραπτό μας λόγο και τον υπόγειο γραπτό μας λόγο.
-Ωραίο το «υπόγειο» αυτό… Θυμίζει και τον Ντοστογιέφσκι. Ήθελα να επιστρέψω σε αυτό όμως δυστυχώς, πάλι τα γεγονότα στο θέατρο με αναγκάζουν να προσεγγίσω την κουβέντα μας μέσα απ’ την συνδικαλιστική μου ιδιότητα παρακάμπτοντας την πρωταρχική μου ιδιότητα του ηθοποιού.
-Σωστό είναι αυτό που λέτε αλλά πολλές φορές η επικαιρότητα επιβάλλει τους δικούς της κανόνες με όλο αυτό που συμβαίνει στον θεατρικό χώρο… το είδαμε να συμβαίνει ας πούμε με το «Me too» για παράδειγμα … το οποίο θα αλλάξει προφανώς πολλά πράγματα και στο ΚΘΒΕ και στον τρόπο που διαχειρίζονται μερικοί τα πράγματα. Ορισμένα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους και αναμένουμε τις εξελίξεις που είναι έξω από εμάς.
«Ο Τίμιος Κλέφτης» Ταυτότητα Παραγωγής: Μετάφραση Κειμένων: Γιώργος Τσακνιάς Σκηνοθεσία / Μουσική Επιμέλια: Καραμήτρη Μαρία Κιθάρα / Πιάνο: Διονύσης Κωνσταντινίδης Κλασική Κιθάρα: Κική Κριμιτζά Ηχοληψία: Διονύσης Κωνσταντινίδης Γραφικά (αφίσα): Σιμώνη Γρηγορούδη
Διανομή (αλφαβητικά): ΓΙΕΜΕΛΙΑΝ ΙΛΙΤΣ ΓΙΕΜΕΛΙΕΙ: Χρήστος Διαμαντούδης ΑΓΚΡΑΦΙΕΝΑ: Έφή Δρόσου ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Γιώργος Κολοβός ΑΣΤΑΦΙ ΙΒΑΝΙΤΣ: Βασίλης Σπυρόπουλος ΝΕΑΡΟΣ ΚΛΕΦΤΗΣ/ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΦΙΛΗΜΟΝΟΒΙΤΣ/ ΚΟΣΤΟΠΡΑΒΟΦ: Θάνος Φερετζέλης
Οι πρόβες κι η ηχητική καταγραφή του έργου, πραγματοποιήθηκαν κατόπιν ειδικής άδειας της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας, και έλαβαν χώρα με αυστηρή τήρηση από πλευράς συντελεστών όλων των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων ασφάλειας αφού προηγουμένως διενεργήθηκαν κι όλα τα απαιτητά covid test.