«Ένας Άμλετ στο δρόμο» συνάντησε την «Ελένη» του Ευριπίδη…
Την κατά κόσμο Έμιλυ Κολιανδρή που ενσάρκωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση – πρόταση του ΚΘΒΕ για το φετινό καλοκαίρι, σε μετάφραση Παντελή Μπουκάλα και σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου.
Συνομιλώντας με τη δημοσιογράφο του Ρ/Σ 9.58 Ελένη Κουρτίδου.
- Κραθάνος, Κιτσοπούλου, Καρατζάς, Βογιατζής, Μαυρίκιος, Τσιάνος, Μαστοράκης, είναι μερικοί μόνο απ’ τους σκηνοθέτες με τους οποίους συνεργαστήκατε πριν την άνοδο στη Θεσσαλονίκη και το ΚΘΒΕ. Είναι η πρώτη σας συνεργασία με το Κρατικό κ. Κολιανδρή και μάλιστα υπό ειδικές συνθήκες, αφού οι πρόβες έγιναν σε καθεστώς υγειονομικού πρωτοκόλλου. Πώς νιώθετε;
Είμαι πανευτυχής! Ήταν ένα φοβερό δώρο να βρίσκομαι εδώ, μετά την πολύ ζοφερή κατάσταση που ζήσαμε όλοι κι ειδικά εμείς οι καλλιτέχνες αφού για ενάμιση ολόκληρο χρόνο παραμείναμε εν απραξία….
Φοβερό λοιπόν δώρο ο ερχομός μου εδώ, σε μια Θεσσαλονίκη που έβγαινε μαζί με μας από την καραντίνα και άρχισε να ζει και πάλι.
Όσο για το ΚΘΒΕ, ο Οργανισμός λειτουργεί εξαιρετικά. Αθόρυβα και ουσιαστικά!
Ήταν πολυτέλεια για μένα να είμαι μακριά απ’ την οικογένεια, πράγμα δύσκολο να συμβεί λόγω υποχρεώσεων κι έτσι να μπορώ να αφιερωθώ ολοκληρωτικά στην Ελένη… Να είμαι για τρεις ολόκληρους μήνες η Ελένη…
- Να δούμε όμως ποια Ελένη είσαστε, γιατί στο έργο γεννάται το ζήτημα μεταξύ νεφέλης, ειδώλου και προσώπου…
Η Ελένη του Ευριπίδη δεν έχει καμία σχέση ούτε με την Ελένη του Ομήρου ούτε με αυτή του Ηροδότου. Αποτελεί την εξωραϊστική αφορμή που θέλουν πάντα οι άνθρωποι να βρίσκουν για να διαπράττουν τα μεγαλύτερα εγκλήματα! Πάντα οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από αφορμές να καθαγιάζουν τις πράξεις μας.
Η Ελένη λοιπόν δεν πήγε ποτέ στην Τροία, δεν την άρπαξε ποτέ κανένας Πάρης και κανένας Μενέλαος κι άρα δεν υπήρξε παρούσα και ένοχη για όσα της καταλογίζουν.
Αυτή την Ελένη του Ευριπίδη, την προστάτευσε ο Θεός Ερμής αυτή η φοβερή μούρη του δωδεκάθεου) και την μετέτρεψε σε σύννεφο, για να την οδηγήσει στην Αίγυπτο, όπου και ζούσε υπό την προστασία του βασιλιά Πρωτέα.
Σαν σύγχρονη μετανάστρια έζησε στην Αίγυπτο, με όλα τα προνόμια… Μια μετανάστρια όμως πολυτελείας που ακόμη και σήμερα δεν είμαι βεβαία αν και κατά πόσο ήθελε πραγματικά να φύγει απ’ τη ζωή της Αιγύπτου. Από κει ξεκινά κι η ιστορία μας…
Ο Μενέλαος, ναυαγός πια, φθάνει στην Αίγυπτο νομίζοντας πως στο καράβι έχει την Ελένη της Τροίας, όταν αίφνης συναντά την πραγματική Ελένη στο παλάτι.
Κι έτσι δίνεται στον συγγραφέα η ευκαιρία, να ξεδιπλώσει τη ρητορική περί πραγματικότητας και μη πραγματικότητας περί του τί αντιλαμβανόμαστε ως αλήθεια και ποια είναι η πραγματική αλήθεια….
- Είτε πάντως πήγε στην Τροία είτε όχι, εσείς καλείστε να ενδυθείτε το αρχέτυπο της ομορφιάς… Είναι ειδικό βάρος να ερμηνεύει κανείς ένα τέτοιο πρότυπο ομορφιάς;
Ευτυχώς o κ. Παπαβασιλείου, με έχει απαλλάξει από αυτό το βάρος. «Η ωραία Ελένη υπάρχει μέσα σε κάθε γυναίκα», λέει. Αυτός ο ρόλος είναι σύμβολο της μυστηριακότητας της ύπαρξης.
Η γοητεία της αφορά στο μυαλό της και την ικανότητά της να διαχειρίζεται τις καταστάσεις, να συγχρονίζεται και να τα καταφέρνει… να μαγεύει, να πλανεύει για να πετύχει το δικό της στόχο… παίρνοντας ανάλογα με τον εκάστοτε συνομιλητή άλλο προσωπείο, το κατάλληλο προσωπείο. Η δική μας πρόκληση ήταν πως αυτή η Ελένη θα είχε και τους χυμούς της και την πολυπλοκότητα της ύπαρξής της…
- Πώς δουλέψατε με τον Βασίλη Παπαβασιλείου. Ο ίδιος προηγούμενα είχε ερμηνεύσει την Ελένη του Ρίτσου…
Ναι.. ήμουν τυχερή που είχα δει αυτή την ερμηνεία. Είναι σημείο αναφοράς και στίγμα δικό του ο ρόλος. Έπαιξε ο ίδιος την Ελένη του Ρίτσου ανοίγοντας όλες τις πιθανότητες και δυνατότητες…
Αυτό που δουλέψαμε πολύ και ίσως είναι ο λόγος για να έρθει κάποιος να δει την παράσταση, είναι η ενασχόληση με τα πρόσωπα των ρόλων που διόλου ηρωικά δεν εντυπώνονται.
Ο σκηνοθέτης υποστηρίζει και σωστά, πως έχει παρέλθει ο αιώνας των τραγωδών.
Δεν είμαστε σε μια εποχή τραγωδών. Έχουμε μικρότερο ψυχικό κόσμο κι εκτόπισμα οι σημερινοί ηθοποιοί. Κάνουμε διαφορετική ζωή και λαμβάνουμε άλλη εκπαίδευση, άλλη εξάσκηση. Ως εκ τούτου είμαστε καταραμένοι είτε να μην ακουμπάμε τα έργα αυτά, είτε όταν το κάνουμε, να τα ζωντανεύουμε στη σκηνή με σύγχρονους τρόπους.
Αναζητώντας την γελοιότητα των καταστάσεων, συναντούμε και τη συγγένεια που κι εμείς μπορούμε να αισθανθούμε με την Ελένη, τον Μενέλαο, τον Θεοκλύμενο, τον Τεύκτρο, την Γερόντισσα, τη Θεονόη, τους Αγγελιοφόρους… Είναι ο τρόπος να συμφιλιωθούμε στους αιώνες.. με την άκρη του νήματος αφού και τότε και σήμερα είμαστε οι άνθρωποι φτιαγμένοι απ’ τα ίδια υλικά.
Εξάλλου, «τον κόσμο μας τον έφτιαξε ένας κωμικός θεός» όπως είπε και στην συνέντευξη τύπου ο Βασίλης Παπαβασιλείου.. και η συνύπαρξη μας όλο αυτό το διάστημα με τον κόσμο και το μυαλό του ήταν το μεγαλύτερο δώρο για όλους μας.
- Φτιάξατε μια παράσταση για να την παρουσιάσετε σε μια παιδεμένη κοινωνία... Πού μας συναντά το κείμενο του Ευριπίδη;
Γενικά, αυτό το καλοκαίρι, είμαστε τυχεροί όσοι παίζουμε στα ανοιχτά θέατρα… Πόσο δε μάλλον το ωραιότερο θέατρο του κόσμου που θα κατέβουμε τον Αύγουστο, την Επίδαυρο. Μετά το ζόφο, η συνάντηση κοινού και καλλιτεχνών μοιάζει ευλογία και γιορτή μαζί… Είμαστε όλοι ανυπόμονοι.
- Είναι ένα έργο φεμινιστικό; Ειδικά στην παρούσα εποχή, όπου τα γυναικεία κινήματα, έχουν ξαναβάλει θέματα μπροστά και τα συζητούν, φωνάζοντας πως η γυναίκα - θύμα κατηγορείται ευκολότερα απ’ τον ίδιο τον θύτη… Και η Ελένη, το ίδιο δεν έπαθε;
Η Eλένη είναι το κατ’ εξοχήν παράδειγμα της ανδρικής ανημποριάς και καταστροφής και του λάθους και της προβολής όλης της αχρηστίας σε ένα πρόσωπο εντελώς αθώο. Είναι ηρωίδα - θύμα η Ελένη. Πάει στην Αίγυπτο και πέφτει θύμα ενός βασιλιά που με τη βία θέλει να την κάνει γυναίκα του. Είναι και λίγο θηλυκός Οδυσσέας, έχει συγγένεια με αυτόν τον ήρωα και τα καταφέρνει να διαφύγει επειδή είναι πολυμήχανη σαν τον Οδυσσέα κι έτσι επιφέρει το happy end.. το οποίο είναι απ’ τα πρώτα, μπορεί να είναι και το μοναδικό στην ιστορία του θεάτρου.
Σύνταξη - Επιμέλεια: Χρύσα Σάμου