Ο Μενέλαος Λουντέμης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Δημήτρη Βαλασιάδη) γεννήθηκε στην Αγία Κυριακή, ένα προάστιο της Κωνσταντινούπολης, το 1912*. Γιος εύπορης οικογένειας της Πόλης, ήταν το μοναδικό αγόρι από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου (που μετονομάστηκε Βαλασιάδης μετά την εγκατάστασή του στην Ελλάδα) και της Δόμνας Τσουφλίδη. Με την Ανταλλαγή Πληθυσμών του 1924 η οικογένειά του εγκατέλειψε την Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκε στο χωριό Εξαπλάτανος κοντά στην Έδεσσα. Λέγεται ότι από τον ποταμό Λουδία της περιοχής, εμπνεύστηκε το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο. Η οικογένειά του χρεοκόπησε και ο Λουντέμης, αναγκάστηκε να εργαστεί από μικρή ηλικία, ασκώντας εποχιακά επαγγέλματα όπως λαντζιέρης, ψάλτης, δάσκαλος, για βιοποριστικούς λόγους. Στην Δ ́ τάξη του Γυμνασίου απεβλήθη για πολιτικούς λόγους απ’ όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Έπειτα από συνεχείς μετακινήσεις της οικογένειάς του, από την Έδεσσα, στην Κοζάνη και τον Βόλο, εγκαταστάθηκε τελικά στην Αθήνα, όπου συνδέθηκε με τον Κώστα Βάρναλη, τον Άγγελο Σικελιανό και τον Μιλτιάδη Μαλακάση, ο οποίος μεσολάβησε στην πρόσληψη του Λουντέμη, το 1938, ως βιβλιοθηκάριου της «Αθηναϊκής Λέσχης». Την ίδια περίοδο συνδέθηκε και με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Βέη, ο οποίος τον βοήθησε να παρακολουθεί μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, ως ακροατής. Κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, ο Λουντέμης πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση, στο πλευρό του ΕΑΜ, γράφοντας στον παράνομο Τύπο και προς το τέλος της Κατοχής ανέλαβε τη θέση του Γραμματέα της Οργάνωσης Διανοουμένων του ΕΑΜ. Κατά την περίοδο του Εμφυλίου συνελήφθη για τα αριστερά του φρονήματα, δικάστηκε για εσχάτη προδοσία και καταδικάστηκε σε θάνατο, ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ, εξορίστηκε όμως στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη, ενώ κάποια βιβλία του, απαγορεύτηκαν και αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία. Το 1958, του αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα και κατέφυγε στη Ρουμανία, όπου και έζησε έως το 1976. Την περίοδο της εξορίας του, πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια, φτάνοντας μέχρι την Κίνα και το Βιετνάμ και έλαβε μέρος στο Συνέδριο Ειρήνης του Όσλο, το 1961, όπου καταδίκασετην αστυνομοκρατία και τη νέα αποικιοκρατία σε διάφορες χώρες και την Ελλάδα. Το 1976 επανέκτησε την υπηκοότητά του και επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και πέθανε, από καρδιακή προσβολή, στις αρχές του 1977. Ο Λουντέμης ξεκίνησε τη συγγραφική του σταδιοδρομία το1934 με τη δημοσίευση του διηγήματος Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια στο περιοδικό Νέα Εστία. Το 1938 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Τα πλοία δεν άραξαν, για την οποία τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας. Το 1951 τιμήθηκε στο Παρίσι με το βραβείο της Χρυσής Δάφνης Πανευρώπης. Ανήκει στους Έλληνες λογοτέχνες του μεσοπολέμου που στράφηκαν προς τον κοινωνικό ρεαλισμό. Το έργο του, που καλύπτει όλα σχεδόν τα είδη της λογοτεχνίας (πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο, θέατρο, παιδική λογοτεχνία, μετάφραση κ.ά.) είναι έντονα επηρεασμένο τους: Κνουτ Χάμσουν, Μαξίμ Γκόρκι, Παναΐτ Ιστράτι κ.ά. Η ιδιοτυπία του έργου του έγκειται στον «ερασιτεχνικό» τρόπο γραφής, τον οποίο υπηρέτησε συνειδητά, - ο ίδιος υποστήριζε πως δεν τον ενδιαφέρει η Τέχνη αλλά η καταγραφή της πραγματικότητας και της κοινωνικής ανισότητας. Αφετηρία των περισσότερων έργων του είναι τα προσωπικά του βιώματα, οι εμπειρίες και τα συναισθήματά του, που προσδίδουν στα γραπτά του άλλοτε νοσταλγικό και χιουμοριστικό και άλλοτε δραματικό τόνο, προβάλλοντας τις αντίξοες συνθήκες διαβίωσης των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων. Τα πρόσωπά του, λαϊκοί και απλοί άνθρωποι της ελληνικής επαρχίας, είναι ολοκληρωμένοι και ζωντανοί χαρακτήρες, με τους οποίους ο Λουντέμης αναπτύσσει μία ξεχωριστή συναισθηματική σχέση. Τα περισσότερα έργα του περιστρέφονται γύρω από ένα κεντρικό πρόσωπο, που συνήθως παραπέμπει στον ίδιο τον συγγραφέα, και το οποίο μας δίνει την προσωπική του οπτική της μοναξιάς, του ανεκπλήρωτου του έρωτα και της δυστυχίας του κόσμου. Τα βιβλία του Μενέλαου Λουντέμη έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, κυρίως της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ αποσπάσματα έργων του έχουν δημοσιευθεί σε ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Το μυθιστόρημά του Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα έχει μεταφραστεί και στα γερμανικά, ενώ κάποια ποιήματά του μελοποιήθηκαν. Πηγές: 1. Χρήστος Σαμουηλίδης, Μενέλαος Λουντέμης-Τομές στο πεζογραφικό έργο του, Ιωλκός, Αθήνα 1981. 2. Αλέξανδρος Ζήρας, «Λουντέμης Μενέλαος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμος 5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986. (Σύνταξη: Αιμιλία Καρακόκκινου)